جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند سبحان برای هدایت و سعادت بشر نمایندگانی را فرستاد که از لحاظ جسم و روح کاملترین افراد بودند. آنان در پرتو وحی و الهام که به تمام معنی واقع‌نما است و از هر گونه خطا و اشتباه مصون می‌باشد، جامعه را به خیر و رستگاری در هر دو جهان رهبری می‌نمایند. اینها نه تنها از صفات زشت و غیراخلاقی دور و پاک بودند، بلکه جامعه بشری را به تهذیب نفس و پاکیزگی روح و نوع دوستی و ضعیف پروری دعوت نموده و خود به آنها به شدت عامل بودند. مصطفی، عالم، حکیم، مخلص، صدیق، امین، نفی شخصیت پرستی، عصمت و ... از جمله صفاتی است که خداوند برای پیامبران تصریح فرموده است.از پیامبران الهی پنج نفر پیامبران اولواالعزم می‌باشد که دارای شریعت بودند و ویژگیهای خاصی برای آنان ذکر گردیده است. از میان پیامبران اولواالعزم، حضرت محمد برتر و افضل و اکمل می باشد، اما پیامبرانی که خداوند اینچنین آنها را توصیف نمودند و الگو برای بشر قرار دادند، در کتاب "صحیح بخاری" و "صحیح مسلم" که در نزد اهل سنت معصوم من الجلد الی الجلد و بعد از قرآن صحیح ترین کتاب می‌باشد، چهره‌های تابناک آنها را خدشه‌دار نموده و روایتهایی در مورد آنان نقل نموده که نه با قرآن و روایات معتبر دیگر این دو کتاب سازگاری دارد و نه با عقل سلیم انسان. در این مورد حتی پیامبر مکرم اسلام هم مستثنی نیست بلکه شخصیت و رفتار آن الگوی بشری و خلق عظیم را مورد سوال قرار داده‌اند. اما با بررسی و تتبع بر اهل دانش و پژوهش روشن می‌شود که این روایات و داستانها ساخته و پرداخته دشمنان دانا یا دوستان نادان یا دین‌فروشان می‌باشند. و از این طرف حکام و خلفاء اموی و عباسی برای حفظ جایگاه و مقام و مشروع جلوه دادن و سرپوش گذاشتن اعمال خلاف عفت و ظلمهای خود توسط بندگان دنیا، روایات جعل کردند و از این کار زشت خود شخصیت پیامبر اسلام را از حد یک انسان معمولی پایین آوردند و از این طریق ضربه جبران‌ناپذیری به اسلام وارد کردند و به دشمنان اسلام میدان دادند، که علیه قرآن و اسلام و پیامبر حمله کنند و با استناد به معتبرترین کتب مسلمانان و مقدسات حمله می‌کنند.

نظر به رخداد حماسه حسینی در دهه شصتهجری و فزونی بدعت ها و انحرافات نظری و عملی در جهان اسلام، رسالت امام سجاد7 در حفظ اسلام و مذهب تشیع با دشواری‌هایی روبرو شد و این دوره را به یکی از حساس ترین و مهم ترین اداوار تاریخی امامیه مبدل نمود. کاویدن ابعاد نهضت علمی و فرهنگی امام سجاد7، در پاسداری از معارف اعتقادی امامیه در جامعه بحران زده آن روزگار مساله اصلی این پژوهش است که قصد دارد با گرد آوری مستندات نقلی و تاریخی تلاشهای آن حضرت را در ساحت آموزه های اعتقادی امامیه بررسی کرده و چگونگی روش ایشان در تبیین معارف و مواجهه با مسائل نوآمد اعتقادی را روشن سازد و در نهایت تاثیرات تعالیم ایشان را بر نماید.امام سجاد7 در دوران امامت خود با وجود فشارها و شرایط دشوار سیاسی توانست معارف اعتقادی زیادی را در زمینه امامت و توحید تبیین کند. ایشان در زمینه امامت و تبیین آن توانست منظومه ای از ویژگی ها را برای امام تبیین کند و مفهوم مبهم امامت را در دوران امامت خود به صورت شفاف و مبتنی بر ویژگی هایی همچون عصمت و علم و نص و وراثت معرفی کند. امام سجاد7 همچنین در زمینه توحید به ساماندهی عقاید جامعه اسلامی در این زمینه پرداخت و موضع خود را در برابر عقاید انحرافی موجود همچون مرجئه و خوارج و مشبهه اعلام کرد.یکی از نکات برجسته در شیوه شناسی تعالیم اعتقادی امام سجاد7 بهره گیری ایشان از روش های متعدد و متنوع در بیان این تعالیم است که با تاسیس مدرسه علمی و تربیت شاگردان و موالی و استفاده از کتابت و فرصت های مختلف تبلیغی همچون ایام حج توانست از این روش ها در پیشبرد اهداف اعتقادی خود استفاده نماید.

پیامبر گرامی اسلام هدف از بعثت خود را در کلامی تکمیل مکارم اخلاق بیان فرموده اند:"انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق":«جز این نیست که من برای تکمیل کرامت های والای انسانی بر انگیخته شدم»واین بدان معنی است که مکتب انبیاء مکتبِ انسان سازی و تعلیم وتربیت الهیِ انسان است. در آیاتی از قرآننیز با الفاظ دیگری مانند:"یزکیهم ویعلمهم" بر آن تاکید شده است. برای تداوم این هدف‌، پیامبر اکرم (ص) « در خطابه غدیر» مسئله امامتِ پیشوایان معصوم(ع) را به فرمان خداوند مطرح کرده اند ؛ تا برای هرزمان الگوی کاملی به منظور راه بری و سازندگیِ انسان ها وجود داشته باشد.یکی از بهترین مسیرهایی که بتوان با موضوع امامت ؛ به عنوان اصل تداوم بخش رسالت پیامبر خاتم (ص)آشنا شدمراجعهبه خطابه ی جامع وزیبای غدیر است .آیه ی 67 سوره ی مائده (آیه تبلیغ)‌، به روشنی‌، تکمیل و تداوم رسالت پیامبر(ص) را اعلامامامت امیر المومنین (ع) و دیگر امامان معصوم(ع) معرفی می کند و بدون آن دین واهداف آن راناقص معرفی می کند.ضرورت وجودِ همواره ی یک آموزگارومربی آسمانی وجایگاه رفیع آن در این خطابه ی شریف زمانی برای ما آشکارتر می گردد، که به این واقعیت توجه کنیم که درسراسر این خطابه ی پر طنین، بر صفات و ارزشهای انسانی و والایی تکیه دارد که در شخصیت این الگوهای الهی موجود است. آموزگاران و مربیانی که به راستی هدفی جز رشدوتعالی انسانها را جستجو نمی کنند؛درست همان آرمانِ والایی که تمامی فرهیختگان دلسوز در وادیِ تعلیم و تربیت در پی تحقق آن هستند. به علاوه براساس اصل مسولیت همگانی در نظام تربیتیِ اسلام امر به معروف و نهی از منکرپیامبر اکرم(ص)به تمامی دریافت کنندگان این پیام،از پیروان خود تا روز قیامت مسئولیت داده است تا این پیام تربیتی وحیات بخش را به دیگران به ویژه فرزندان تنی وافراد تحت تربیت خود برسانند .بدین ترتیب این وظیفه بر عهده ما وجامعه ما نیز هست که با یاری خداوندآن را به خوبی بشناسیم و به نسل های آینده منتقل کنیم باشد که توانسته باشیم که به سفارش پیامبر عمل کرده باشیم.دراین پژوهش هشت سوال مطرح شده وجامعه ی این پژوهش منابع اسلامی وکتب تربیتی می باشدهمچنین باتوجه به ماهیت موضوع که ازنوع پژوهش نظری می باشد روش تحقیق به شیوه‌ی توصیفی وتحلیلی انتخاب شده است.

آنچه در این رساله مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته به صورت چهار عنوان کلی در چهار فصل مجزا بیان شده است. فصل اول، مربوط به کلیات است. فصل دوم، ایمان در نگاه کی یر که گور است که در آن بنیادها و زمینه‌های ظهور و سیر تاریخی فلسفه اگزیستانس به عنوان مقدمه بیان می‌گردد و بعد از آن کمی در خصوص کی‌یرکه‌گور و زندگی او بحث می‌شود و سپس عنوان‌های دیگری که مربوط به این فصل و مربوط به ایمان کی‌یرکه-گور می‌باشد به بحث و تفصیل کشانده می‌شوند که به ترتیب این گونه هستند: زندگی و سپهرهای آن، نومیدی، رنج، ترس، گناه و مرگ هر کدام بصورت مجزا، فرد و ایمان، ایمان و عقل، ایمان متناقض‌نما، انسان هستی دار و ایمان، از خود بیگانگی، ادلهُ کی‌یرکه‌گور در باب ایمان گروی، ادله او بر ضد استدلالهای آفاقی در دین و نقد آنها و پارادوکس ایمان و یقین به بحث کشانده می‌شوند. در نظر کی‌یرکه‌گور، زندگی باید آزادانه و آگاهانه انتخاب شود. وی سعادت ابدی را در زندگی پس از مرگ می‌داند همانطور که مسیحیت و عده‌ی آن را می‌دهد.به نظر او خطیرترین و سخت‌ترین تصمیم یک انسان، تصمیم و انتخاب ایمان است. ایمان توکل و اعتماد به خداوند است. و راه نجات انسان از جهل. ایمان از نظر او نوعی دریافت درونی است که با عقل و استدلال قابل بررسی نمی‌باشد. ایمان رابطه خصوصی با خداست بنابراین چیزی نیست که با استدلال و براهین عقلی بدست آید.فصل سوم، عشق از نگاه کی‌یرکه‌گور است. که در آن معنای عشق بصورت مختصری بحث می‌گردد. نظریه فیلسوفان در مورد عشق بررسی می‌گردد. پس از آن عشق زمینی کی‌یرکه‌گور به بحث پرداخته می‌شود و در آخر خدا عشق بی بدیل کی‌یرکه‌گور توضیح داده می‌شود. خدا برای کی‌یرکه‌گور یک عشق مطلق است. عشقی که به خاطر آن از عشق زمینی اش یعنی رژین می‌گذرد و او را فدای آن عشق مطلقش می‌کند. فصل چهارم، نقش عشق و ایمان در ارتقاء آگاهی وجود انسان است. که موضوع اصلی این رساله است. که در آن نقش عشق در تکامل انسان و نقش ایمان در تکامل انسان از نگاه کی یرکه گور به صورت مجزا و مفصل بحث می گردد. عشق و ایمان شرط لازم کمال انسانی به عمیق ترین معنای آن است. و در آخر نیز نتیجه گیری و نقد پژوهش می باشد.

انسان همواره تلاش کرده است که راه کمال را بپیماید و برای این کار به دنبال نمونه ها و اسوه های بشری بوده است. متون عرفانی از جمله مرصاد العباد نجم رازی درباره انسان کامل بحث مستوفایی دارد که در این پزوهش نگارنده به بررسی انسلنکامل در این کتاب همت گماشته و نظر او را با امهات کتب عرفانی نیز مقایسه کرده است که البته نظرات آنها بعضا مشابه و گاهی هم متفاوت با نظر نجم رازی است. از ویژگی های مهم مرصاد العباد پرداختن به داستان آفرینش و خلافت آدم و همچنین ارائه برداشته های عرفانر شخصی است. نکته مهم این پزوهش این است که در کتاب های عرفانی به جایگاه و ویژگی های انسان کامل توجه زیادی شده است و پیام های ارزنده ای برای انسان گرفتار تجملگرایی و تکنولوزی در بر دارد. همچنین گفتنی است که بسیاری از اصطلاحات عرفانی معرف و مفسر انسان کامل هستند. نظیر خلیفه اللهی، پیر و مراد و نمادهای فراوانی که اشاره به انسان کامل دارد و برگرفته از آیات و روایات است.

غیرت عبارتست از دگرگونی انسان از حالت عادی و اعتدال به طوری که انسان را برای دفاع وانتقام از کسی که به یکی از مقدساتش اعم از دین وناموس یا جاه وامثال آن تجاوز کرده از جای خود می کند.این ویژگی از صفات بارز الهی است وکسی غیرتمند تر از خدا نیست. غیرت دینی در آیات قران کریم وروایات معصومین(علیهم السلام)جایگاه ویژه ای دارد.

چکیده هر موجودی دارای ویژگی خاص درونی است که هویت آن موجود را تشکیل می دهد. از میان موجودات، انسان بالاترین هویت یعنی هویت فطری و الهی را دارا است که باید بر پایه این فطرت عمل کند در غیر این صورت دچار بحران یا فقدان هویت می شود. هویت انسان یکی از مباحث بسیار مهمی است که پیروان مکاتب مختلف آن را دنبال کرده اند ونظریه های گوناگونی در باب هویت انسان و بحران هویت وی وجود دارد. در دین مبین اسلام ـ به عنوان یکی از مکاتب الهی ـ که در اختیار بشر قرار دارد، این موضوع به تمام و کمال بررسی شده و انسان نمونه ی این مکتب از طریق قرآن کریم و همینطور سیره ی معصومین، معرفی شده است. در آثار شاعران و ادیبان ایران اسلامی به تبعیت از دین اسلام، انسان ارزش خاص خود را دارد. جلال الدین محمد مولوی از جمله ی این شاعران است. در مثنوی او روح دینی و اسلامی به شیوه ی زیبایی با مفهوم هویت و بحران هویت انسان، گره خورده است. نگارنده در این پژوهش با دقّت در کتاب مثنوی مولوی، مبحث هویت انسانی و فقدان آن را مورد تحلیل و تبیین قرار داده است. مفاهیم اشعار مولانا در مثنوی شریف نشان می دهد که او شاعری عارف و مردمی است که سعی دارد با بیان اهمیت رابطه ی انسان با خدا و همین طور بیان نکته های انسان گرایانه و اخلاقی، انسان ها را به شهر آرمانی که در ذهن خود ساخته است، وارد کند. در اشعار او صفات مذموم و ناپسند مانعی است بر سر راه هویت انسانی و انسان هایی که به این صفات مذموم متصّف شوند نمی توانند به این شهر آرمانی راه یابند.

اخلاص به معنای آزاد شدن و رهائی یافتن از عبودیت غیر خدا و پاک و خالص گردانیدن نیّت و عمل بلکه تمام وجود خود برای رسیدن به مقام قرب و فناء خداست. با در نظر گرفتن موضوع علم اخلاق که نفس و قوای آن است و هدف اخلاق که رسیدن به فضایل اخلاقی و تثبیت آن در نفس می باشد؛‌ اخلاص در اخلاق به معنای خالص کردن این فضایل برای خداست. اخلاق مجموعه ای از کیفیات نفسانی است که باعث صدور افعال به آسانی و بدون نیاز به تفکر و تأمل می‌شود و این کیفیات نفسانی، رابطه عمیقی با سه عنصر علم و معرفت، نیّت و عمل دارد. در اخلاق اسلامی؛ یک کیف نفسانی، زمانی فضیلت محسوب می‌شود که عناصر یاد شده صبغه الهی به خود گرفته و خالص برای او باشد. موضوع عرفان، شناخت خداوند سبحانه و تعالی و اسماء و صفات اوست و هدف آن رسیدن به توحید است. بنابراین، اخلاص در عرفان؛ با توجه به رابطه اخلاص با موضوع و هدف عرفان مطرح می‌شود. سالک اِلی الله مسیر خود را از تزکیه نفس و تطهیر باطن از رذایل اخلاقی و تخلّق یافتن به فضایل اخلاقی شروع می کند و با سیر در عوالم وجود خود که عالم اصغر است به شناخت عالم اَکبر و معرفت حق تعالی نائل می گردد. و با این معرفت مراتب اخلاص را تا رسیدن به بالاترین درجات آن که مقامات مخلَصین (به فتح لام) است طی می کند.

چکیدهقرآن کریم یک شاهکار بزرگ ادبی است که در بیان معارف عمیق و والای خود که راه رسیدن به کمال انسانی است، فصیح ترین و بلیغ ترین اسلوب های ادبی رایج در آن زمان را به کار برده است واز آن جائی که فهم صحیح قرآن در گرو آشنائی با این اسالیب است، کنایه نیز به عنوان یک اسلوب بیانی، نمود وجایگاه خاصی در قرآن دارد به طوری که در بسیاری از آیات از جمله در جزء بیست‌وهشتم و بیست و نهم زبان قرآن زبان کنایی استو نمی‌توان سوره‌ای از این دو جزء را یافت که حداقل در یک آی? آن کنایه به کار نرفته باشد. کنایه در قرآن صرفاً یک ابزار بلاغی جهت آراستن کلام نیست بلکه یک هدفی است که خداوند حکیم از ورای آن انسان را از مقصود خود آگاه و به سوی کمال می‌کشاند و از آن جایی که قرآن کتاب زندگانی است مقصود و پیام سخن الهی در زمینه‌های مختلف دینی، علمی، ادبی، اجتماعی، اخلاقی و.... با استفاده از تعبیرهای مختلف از جمله تعبیرهای کنایی به نحوی زیبا و تأثیرگذار در آیات مختلف بیان می‌شود. گاهی خداوند با زبان کنایی انسان را هشدار می‌دهد و یا او را بشارت داده و به عملی نیکو دعوت می‌نماید و گاهی با استفاده از کنایه به مدح پیامبران و مومنان و.... و به بیان صفات پسندیده و گاهی نیز به ذم کفار و منافقان و بیان صفات ناپسند می‌پردازد بنابراین، مقصود نهایی از کنایه در آیات غالباً بیان یک یا چندین صفت و یا اشاره به موصوف و گاهی بیان نسبت میان این دو می‌باشد که با توجه به مصداق هر آیه در قالبی از تعریض، تلویح، رمز، ایماء به نحوی زیبا و دلنشین بیان می‌شود. و طبق آمار می‌توان گفت از میان انواع کنایه کنایه از صفت و تعریض بیشترین آمار را به خود اختصاص می‌دهند.

خدای متعال انسان را موجودی با کرامت آفرید و او نخستین کسی است که پیش از آفرینش انسان، به هنگام آفرینش او و پس از خلق او، وی را تکریم کرده است. او به عنوان خالق یکتا که برترین و افضل مخلوقاتش را آفریده است خواستار عزت و برخورداری از شخصیت انسانی والا برای فرد فرد بندگان خویش است. به همین دلیل به او اجازه نداده است تا نفس خویش را خوار کرده و خود را نزد دیگر مخلوقات خوار نماید. البته برخورداری از شخصیت والای انسانیِ هر کس در گرو رفتارهای اوست. این رساله به دنبال شناسایی عوامل آسیب شخصیت فرد و ارائه راه‌کارهای در امان ماندن از این آسیبها است. در این راستا ضمن تقسیم آسیب‌ها به سه نوع تصوری، ظاهری و حقیقی، عوامل آسیب شخصیت را در سه دست? شناختی، اخلاقی و رفتاری تقسیم بندی کرده و مصادیق هر یک را با اتکاء به آیات و روایات مورد بررسی قرار داده است؛ و در پایان راه‌کارهای مقابله با آسیب شخصیت و در امان ماندن از آن را نیز بر شمرده است.